تجربه در کنار آموزش، عنصر کلیدی کار در کارخانه جوجه‌کشی پیگیراست.
تیم رسانه‌ای پیگیر گفت‌وگویی با آقای مهندس افشین چهارلنگی، مدیر کارخانه جوجه‌کشی شرکت پیگیر، در خصوص روند مدیریت فرآیند جوجه‌کشی و اهمیت کنترل شرایط در مراحل مختلف تولید ترتیب داده است. در این گفت‌وگو، مهندس چهارلنگی به نقش فناوری، نیروی انسانی متخصص و برنامه‌ریزی دقیق در تضمین سلامت و کیفیت جوجه‌های تولیدی اشاره می‌کند که در ادامه با هم می‌خوانیم.
.
لطفاً در ابتدا درباره ساختار کلی واحد جوجه‌کشی شرکت پیگیر و نقش آن در زنجیره تولید توضیح دهید.
واحد جوجه‌کشی در شرکت پیگیر به عنوان یکی از حلقه‌های اصلی زنجیره تولید گوشت مرغ فعالیت می‌کند. برخلاف برخی کارخانه‌های کارمزدی جوجه‌کشی، این واحد کاملاً درون‌زنجیره‌ای است و تخم‌مرغ نطفه‌دار تولیدی از مزارع مادر خود شرکت را به جوجه یک‌روزه گوشتی تبدیل می‌کند. همین موضوع باعث شده استانداردهای سخت‌گیرانه‌تری در این واحد اعمال شود. اگرچه برخی الزامات عمومی همانند سایر کارخانه‌ها رعایت می‌شود، اما طراحی دقیق‌تر برخی بخش‌ها و تمرکز تمام همکاران بر کیفیت خروجی، از ویژگی‌های خاص این واحد است. جوجه‌کشی نقطه عطف زنجیره است زیرا مرحله تبدیل تخم‌مرغ نطفه‌دار به جوجه یک‌روزه را انجام می‌دهد که ماده اولیه اصلی واحدهای گوشتی محسوب می‌شود.
فرآیند جوجه‌کشی از دریافت تخم‌مرغ نطفه‌دار تا تحویل جوجه چگونه انجام می‌شود و چه مراحل کلیدی دارد؟
دریافت تخم‌مرغ‌ها با راک‌های مخصوص انجام می‌شود که از اتاق نگهداری فارم مادر با کامیون‌هایی مجهز به کنترل دما و رطوبت به واحد جوجه‌کشی منتقل می‌شوند. در بخش تحویل تخم‌مرغ، جداسازی فیزیکی انجام می‌شود؛ تخم‌مرغ‌هایی که هنگام حمل آسیب دیده‌اند جدا می‌شوند و بقیه در راک‌های مخصوص ستر قرار می‌گیرند.
سپس تخم‌مرغ‌ها در دستگاه ستر قرار داده می‌شوند و بسته به شرایط گله و فصل، بین ۱۸ تا ۱۹ روز در ستر باقی می‌مانند. پس از آن به دستگاه هچر منتقل می‌شوند و در مدت ۲ تا ۳ روز عملیات جوجه کشی صورت می‌گیرد.
در مرحله بعد، جوجه‌ها براساس سن گله، نژاد و وضعیت واکسیناسیون، جدا می‌شوند، واکسن دریافت می‌کنند و پس از بسته‌بندی به واحدهای گوشتی شرکت ارسال می‌گردند.
درباره نرم‌افزار اختصاصی جوجه‌کشی شرکت پیگیر توضیح دهید
حدود ۱۵ سال پیش، آقای مهندسی که تازه به تیم ما پیوسته بودند، پیشنهاد طراحی نرم‌افزاری ویژه جوجه‌کشی را مطرح کردند. در آن زمان هیچ نرم‌افزار فارسی‌زبان در این حوزه وجود نداشت. ما همراه با تیم فنی، حسابداری و تولید، این نرم‌افزار را مرحله به مرحله توسعه دادیم.
اکنون این نرم‌افزار برند شده و به شرکت‌های دیگر نیز عرضه می‌شود. امکانات گسترده‌ای دارد؛ از جمله نمایش شماتیک راک‌ها، مدیریت مجازی ستر، مشاهده پلاک راک‌ها و جزئیات هر تخم‌مرغ بر اساس فارم، تاریخ، سن و…
این نرم‌افزار با سیستم مادر لینک شده و اطلاعات تولیدی را منتقل می‌کند. در گذشته این اطلاعات به صورت دستی نگهداری می‌شد که با گذر زمان ارزش خود را از دست می‌داد، اما اکنون به شکل ساختاریافته و کاربردی ذخیره می‌شود.
چه سیستم‌هایی برای ضدعفونی، کنترل دما، رطوبت و مدیریت سترها و هچرها در اختیار دارید و آیا برنامه‌ای برای ارتقاء آن‌ها وجود دارد؟
برای ضدعفونی، قبلاً از مواد خارجی و ایرانی گران‌قیمت استفاده می‌کردیم که هم پرهزینه بود و هم به تجهیزات آسیب می‌زد. چند سال پیش، در کشتارگاه از دستگاه تولید آنولیت استفاده کردیم که ترکیبی از اوزون و کلر فعال تولید می‌کند. این ماده که به اشتباه به آن آب ژاول گفته می‌شود، یک ضدعفونی‌کننده بسیار قوی و کم‌خطر است.
پس از موفقیت آزمایشی، خط تولید آنولیت را خریداری و در واحد جوجه‌کشی نصب کردیم. حتی محصول فرعی این سیستم که مشابه سود سوزآور است نیز استفاده می‌شود. تنها ماده مکمل ما، فرمالین برای دوددهی در دستگاه‌هاست
در بحث کنترل دما و رطوبت، علاوه بر سنسورهای دستگاه‌های اصلی، با همکاری مهندس پرورش‌خواه، کنترلر موازی طراحی کرده‌ایم که به ما این امکان را می‌دهد تا دو سیستم موازی برای نظارت و مانیتورینگ دقیق داشته باشیم.
کنترل کیفیت نهایی جوجه‌های خروجی چگونه انجام می‌شود و چه اقداماتی برای کاهش تلفات اولیه در نظر گرفته شده است؟
کیفیت جوجه‌ها برخلاف کالاهای صنعتی، یک بازه دارد نه یک عدد دقیق. جوجه یا قابل پرورش است یا نیست. بسیاری از عوامل، مانند سن گله مادر، استرس‌ها، تغذیه و شرایط فارم، روی کیفیت نهایی تأثیرگذارند. ما نمی‌توانیم خروجی ۹۷ درصد بگیریم اگر ورودی‌مان ۹۵ درصد یکنواختی نداشته باشد.
تجربه و تخصص نیروهای کنترل کیفی بسیار مهم است. آموزش نقش کلیدی دارد و پرسنل از ساده‌ترین کارها شروع می‌کنند و به ارزیابی تخصصی می‌رسند. هنوز در دنیا سیستم دقیق و بدون اپراتور برای شمارش و بررسی کیفی جوجه‌ها وجود ندارد، بنابراین آزمون و خطا، تجربه و آموزش در کنار ابزارهای نرم‌افزاری به ما کمک می‌کند تا تصمیم بگیریم کدام جوجه‌ها شرایط لازم را دارند.
آیا در سال گذشته تغییراتی در سیاست‌ها، تجهیزات یا پرسنل واحد جوجه‌کشی صورت گرفته است؟
بله، آموزش مداوم از ضروریات کار ماست. مخصوصاً با نسل جدید که تحمل کمتری برای سختی‌های کار دارند، آموزش‌های ضمن خدمت بسیار حیاتی است. متاسفانه از ۵۰ نیروی جذب‌شده در سال گذشته، تنها ۵ نفر ادامه همکاری دادند. علاوه بر دوره‌های ضمن خدمت، دوره‌های کلاسیک در زمینه ایمنی، تکنولوژی و … نیز برگزار شده است. تجربه در کنار آموزش، عنصر کلیدی در یادگیری واقعی کار در جوجه‌کشی است.
پروژه‌های در حال اجرا و افزایش ظرفیت در آینده چگونه است؟
کارخانه اولیه در سال ۱۳۵۶ ساخته شده و چند سال پیش بازسازی شد. در حال حاضر پروژه در حال ساخت کارخانه جدید با 16 دستگاه ستر و 16 دستگاه هچر در دستور کار است که ظرفیت حدود ۶۰ هزار تخم‌مرغ در روز را به مجموعه اضافه خواهد کرد. طراحی این کارخانه با بهره‌گیری از تجربیات گذشته انجام شده، مثلاً در بخش تهویه تونل‌های هچر بهترین طراحی ممکن را اعمال کرده‌ایم.
لطفاً وضعیت فعلی جوجه‌کشی شرکت را توصیف بفرمایید.
در حال حاضر ما به گلوگاه زنجیره تولید تبدیل شده‌ایم. با افزایش ظرفیت تولید فارم‌ها و تغییراتی که از سمت سازمان‌های ناظر مانند جهاد کشاورزی تحمیل شده، برنامه‌های قبلی نیاز به بازنگری دارد. از یک سو با ازدیاد تخم‌مرغ مواجه هستیم، و از سوی دیگر جوجه‌کشی نقطه چرخش بیولوژیکی زنجیره است؛ یعنی ما باید در زمان بسیار کوتاهی تخم‌مرغ را به جوجه تبدیل کنیم. هر تغییر یا آزمایشی ۲۱ روز زمان می‌برد تا نتیجه آن مشخص شود، بنابراین با برنامه‌ریزی دقیق، تلاش می‌کنیم بهترین کیفیت ممکن را حفظ کنیم.