چه کاری می توان برای کنترل عفونت روده ای کمپیلوباکترها در مرغ ها انجام داد؟
- پژوهشی که به تازگی در دانشگاه لیورپول (انگلستان) انجام گرفته است نشان می دهد که پاسخ ایمنی مرغ ها به سرعت کافی رشد نمی کند که بتواند در دوره کوتاه زندگی آنها (شش هفته) با کمپیلوباکترها مبارزه کنند. پی بردن به این موضوع تاثیر منفی بزرگی روی کوششهایی میگذارد که برای تولید واکسن علیه این باکتری به کار می رود.
- یافتن راهی که بتوان خطر آلودگی گوشت مرغ برای مصرف انسان را کاهش داد، یکی از اولویتهای صنعت جهانی مرغداری است. در حال حاضر هم هیچ واکسنی که بتواند ایمنی مرغ ها در برابر این باکتری را بالا ببرد وجود ندارد.
- در این آزمایش که در نوع خود تاکنون مانند آن انجام نگرفته است، توانایی فعالیت ایمنی مرغ علیه کمپیلوباکتر ژژونی مورد بررسی قرار گرفته و پژوهشگران نشان دادهاند که تولید آنتی بادی می تواند نقشی، هر چند محدود در از بین بردن عفونت دستگاه گوارش مرغ های گوشی بازی کند اما کوتاه بودن عمر مرغ های گوشتی این فرصت را به سیستم ایمنی نمی دهد.
پروفسور پل ویگلی از انستیتو عفونت و سلامت جهانی دانشگاه لیورپول میگوید: «یافتههای ما نشان میدهد که هرگونه واکسن علیه کمپیلوباکتر، اگر تنها با هدف برانگیختن پاسخ ایمنی عمل کند در برابر کمپیلوباکتر کارآمد نخواهد بود.» - مسمومیت غذایی از مصرف گوشت مرغ آلوده به کمپلو باکترها، به ویژه کمپیلوباکتر ژژونی از عمدهترین مسمومیت های جوامع انسانی به شمار می رود. در انگلستان سالی ۲۸۰ هزار مورد مسمومیت از مصرف مرغ آلوده به این باکتری پیش میآید که هزینه درمان آن پیرامون ۹۰۰ میلیون پوند است.
چرا مرغها حضور کمپیلوباکتر ها در دستگاه گوارش خود را تحمل می کنند؟
- گوشت مرغ میزبان طبیعی کمپیلوباکتر هاست. انبوهی از این باکتریها به ویژه در موکوس سیکم و کلواک به سر میبرند و سیستم ایمنی مرغ ها در دوره کوتاه زندگیشان به گونهای پیشرفت نمیکند که بتواند دستگاه گوارش را از وجود این باکتری ها پاک کند.
- شیوه هایی که این باکتری ها برای ادامه حیات در دستگاه گوارش مرغ ها به کار می برند هنوز ناشناخته مانده است. به همین سبب تهیه واکسن کارآمدی که بتواند به پیشرفت سیستم ایمنی مرغ ها در این زمینه سرعت ببخشد کاری است که در حال حاضر ناشدنی به نظر میرسد.
- پژوهشگران هنوز از روند گفتگویی که میان این باکتریها و میزبان آنها وجود دارد و سبب میشود مرغ ها حضور این باکتری ها در دستگاه گوارش خود را تحمل کنند آگاه نیستند. با این که شمار بسیار بالایی از این باکتری ها در دستگاه گوارش مرغ ها به سر میبرند، اما برخلاف انسان، عوارض پاتوژنیک از خود نشان نمی دهند و مرغ ها، حضور آنها را تحمل میکند.
عوارض عفونت کمپیلوباکتر ها در انسان
- مصرف خوراک آلوده به این باکتری ها به ویژه کمپیلوباکتر ژژونی میلیونها نفر را در سرتاسر جهان دچار عفونت میکند. عفونتی که در دستگاه گوارش انسان پیش میآید سبب اسهال، تب و گاهی تهوع در انسان می شود. در انگلستان از هر پنج مورد مسمومیت غذایی در اثر کمپیلوباکتر ها، ۴ مورد آن از خوردن خوراک مرغ آلوده به این باکتری ها پدید می آید.
- پیامدهای این عفونت به ویژه برای کسانی که سیستم ایمنی آنها ضعیف است، می تواند جدی باشد. در موارد نادر عفونت کمپیلوباکتر ها می تواند آرتروز ایجاد کند که معمولاً پس از توقف اسهال پیش میآید.
- در آمار سال گذشته مسمومیتهای غذایی باکتریایی در امریکا، مسمومیت سالمونلا کاهش یافته و پس از مسمومیت کمپیلوباکترها قرار گرفته است. کاهش مسمومیت سالمونلا در آمریکا از دستاوردهای اجرای مقررات سختگیرانه تر است. در حال حاضر مسمومیت کمپیلوباکترها در بالای فهرست عوامل مسمومیت قرار گرفته است.
- در فهرست مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا، مسمومیت ای-کولای و شیگلا نیز در میان ۱۰ عامل مسمومیت غذایی قرار دارند. در این کشور، هر ساله یک ششم مردم به مسمومیت غذایی دچار می شوند.
راه های پیشنهادی برای کنترل
امروزه برای کنترل کمپیلوباکترها سه استراتژی پیشنهاد می شود:
- رعایت جدی همه ی جنبه های بایوسکیوریتی در مرغداری ها (کاهش در تماس قرار گرفتن با عامل عفونت).
- بالا بردن توان مقاومت میزبان (مرغ ها) که استقرار کمپیلوباکترها در دستگاه گوارش را کاهش دهد (حذف رقابتی، گزینش ژنتیکی و واکسیناسیون)
- مصرف مواد ضد میکروبی که کلونیزاسیون کمپیلوباکترها را کاهش دهد، یا از بین ببرد (باکتریوفاژ و درمان باکتریوسینی/ باکتریهایی که زهرابه علیه کمپیلوباکترها را می سازند).